LIVE AND LET LIVE

To be able to talk without the fear of creating a scandal, to be able to walk without staying on alert for thieves and kidnappers, to be able to read the headlines of newspapers boasting of victory and progress instead of terrorism and anarchy: These may look like very simple wishes but sadly, I could wish for countless pearls and diamonds and still get it, but if I ask for the freedom to wake up every morning to the sound of birds chirping and a certainty the day will be peaceful and devoid any untoward incidents all I would get is an incredulous look.
This is what our life has degenerated to. And do get me right; I have no wish to portray myself as a hapless victim. All of us are responsible for what is happening today. We humans are like leeches, drinking up the resources of the earth and bloating up to gigantic proportions. And all because we have forgotten to live and let live.
We loudly proclaim, “We have grown, we have developed!” But into what? I would wager to say, ‘fiends.’ With great haste we have built our homes, our societies, our cities and in extension our world. Without a thought we have imposed ourselves on the various plants and animals. We were actually meant to live with them as one but we have very thoughtlessly told them to either comply or perish. And it’s not just them that we are hurting, we have not left even our own kith and kin. It is bad enough that we have designed a hundred different weapons that have been created for the sole purpose of taking lives, but that there are some monsters in this world who would not think twice before using them. This becomes a thought too difficult to bear. We peace – loving, unobtrusive people are also guilty of being a prey of sensationalisation. Don’t we all delight in the scandal and gossip that surrounds celebrities? We go through every magazine, newspaper and television channel just to know the latest tidbit pertaining to celebrities.
I think it is time we realize that every time we wear a leather belt or a shoe, the carcass of an animal lies dead somewhere, every time we waste sheets of paper, there is a pitiful stump of a tree somewhere in some forest, every time we overuse precious resources like water, there are people in Africa crying for a few drops of it.
Let us try to change our behaviour and our attitude. Let us try to make this planet greener and happier. Let us co-exist with every being in harmony. Let us live and let live.

Sukanya Honkote Std. X

"ज्ञ' चे संपादकीय

छात्र: परं दैवतम | हा विचार मनात रुजतो आणि शिक्षकाच्या धडपडीला प्रारंभ होतो. शिक्षकी व्यवसायाचे सार्थक तेव्हाच होते जेव्हा त्याच्या धडपडीतून काही विद्यार्थी घडतात. त्यांच्याकडून विद्यार्थ्यांना व विद्यार्थ्यांकडून त्यांना प्रेम मिळते.

‘हृदया हृदय मिळाले, ये हृदयीचे ते हृदयी घातले... ’ ह्या वचनाचा अनुभव प्रत्येक शिक्षक घेत असतो. विद्यार्थ्यावर निष्ठा ठेवून अनेक चांगली कामे घडत असतात. काम करता करता काही आनंदाचे क्षण प्रेरणा देतात. त्या प्रेरणेतूनच शिक्षकाची क्षमताही वाढत जाते. अध्यापन करता करता तो ही अध्ययन करु लागतो.

वास्तवाच्या वाटेवर तो सक्षमतेने उभा राहतो. कधीतरी तो आपले अनुभव शब्दबद्ध करतो. वेचून आणलेले ज्ञानकण कृतार्थाने पाहतो आणि व्यवसायाला धन्य मानून शिक्षणाचा ध्यास घेतो. विद्यार्थ्यांची चैतन्यमूर्ती त्याला कार्य प्रवृत्त करते.

आजच्या शिक्षकाची ही स्पंदनं ‘ज्ञ’ ने ऐकली आणि ग्रथित झाली काही शिक्षकांनी आपल्या विरंगुळ्याचे क्षण गुंफले, काही शिक्षकांनी अनेक पुस्तके चाळली, अनेक चांगले विचार संग्रहित केले ‘अंतरीचे धावे, सहज स्वभावे’ प्रकट झाले आणि हा लेखसंग्रह तयार झाला.

ह्या लेखसंग्रहातील लेख क्रमशः ह्या संकेतस्थळावर प्रसिद्ध करीत आहोत. बदललेला अभ्यासक्रम, नवीन परीक्षापध्दती, मूल्यमापनाचे नवीन निकष, ‘सर्व शिक्षा अभियान’ अंतर्गत होत असलेली शिक्षकांची प्रशिक्षणे, वाढती विद्यार्थीसंख्या पालकांची मानसिकता, स्पर्धांचे ताणतणाव या सा-या गोष्टींना संयमाने सामोरे जाऊन शांतपणे लिहावे हे तसं कठीणच. पण शिक्षकांनी स्वातंत्र्याच्या हीरकमहोत्सवी वर्षाच्या निमित्ताने केलेला हा एक लेखनाचा प्रयत्न, तुम्ही गोड मानून घ्याल व त्याचे स्वागत कराल ही अपेक्षा. श्री. घार्गे सरांच्या कवितेने ह्या मालिकेची सुरुवात होत आहे.

------------------------------------------------
जीवन

हजारो सुखं कमी असतात
एक दुःख विसरायला.
पण एकच प्रेमळ शब्द आवश्यक असतो
दुःखमय जीवन जगण्याला.

हजारो फुलं कमी असतात
एका नव्या नवरीला सजवायला.
पण एकच फूल आवश्यक असते
मंदिरात देवाला वाहायला.

हजारो मित्र कमी असतात
मौज-मस्ती करायला.
पण एकच मित्र आवश्यक असतो
जीवनात दोस्ती टिकवायला.

हजारो बगिचे कमी असतात
माणसांना फिरायला.
पण एकच कब्रस्थान आवश्यक असते
आरामशीर झोपायला.

हजारो शाळा कमी असतात
मुलांना शिकायला.
पण विद्यामंदिरच आवश्यक आहे
आदर्श विद्यार्थी घडवायला.

श्री. घार्गे सर

नव्या इमारतीचे भूमिपूजन .10.05.06

Old Memories

चिंतन

संस्था ही कोणतीही असो सरकारी, सहकारी, खाजगी वा धर्मार्थ.
संस्थेत ठराविक तास काम करणे
हा झाला कायदा
मी पगार घेतो म्हणून काम करतो
हा झाला व्यवहार
पण कामात स्वत:ला झोकून देणे
ही झाली नैतिकता
संस्थेच्या अस्तित्वाची, सुरक्षिततेची, प्रतिष्ठेची योग्य काळजी घेण्याचे कार्य मला पार पाडावयाचे आहे
ही झाली आपुलकी
संस्थेची प्रगती आहे तोवरच माझे अस्तित्व कायम आहे. माझी प्रतिष्ठा आहे म्हणून संस्थेला हानीकारक ठरेल, अशी कृती मी कधीही करणार नाही. परंतु सामाजिक ऋण फेडण्याच्या भावनेने स्वत:ला कामात वाहून घेईन, ही प्रत्येकाची भावना असली पाहिजे.
यातच संस्थेचा विकास व स्वत:चा उद्धार आहे.

(संकलन : सौ. संध्या समुद्र)